افراد موفق در ابتدا در چه مشاغلی کار کرده اند؟(ضمن آموزش يك پروژه فرضي را انجام ميدهيم)
آشنايي ابتدايي با محيط سورفر
در كل سورفر داراي 2 محيط work sheet و plot document است.
محيط work sheet براي وارد كردن داده ها و plot document براي ايجاد نقشه ها و ترسيماتي كه از منوهاي سورفر ايجاد مي شود.
ساختن فايل داده ايXYZ
براي ايجاد فايل داده در سورفر 2 راه وجود دارد
1- داده ها را به صورت دستي وارد كنيم
2- داده هايي كه از قبل در يك فايل txt از برداشت ذخيره كرده ايم را باز كنيم.
ساختن فايل داده اي جديد
نرم افزار SURFER مي تواند براي ساختن فايل داده اي جديد مورد استفاده قرار گيرد.براي اينكار:
براي شروع از منوي FILEگزينه NEW را انتخاب نموده
در پنجره اي كه باز ميشود work sheet را انتخاب مي نماييم
به اينصورت وارد محيط WORK SHEET شده كه محيطي شبيه به محيط اكسل دارد و بايد در اين قسمت فايل داده اي ايجاد كنيم.
هركدام از خانه ها بوسيله كليك بروي آنها و يا بوسيله كليدهاي جهت براي حركت بين آنها انتخاب مي شوند.
خانه فعال بوسيله خط ضخيمي كه بدور آن است مشخص ميشود و محتويات آن نيز درCELL BOX نمايش داده ميشوند.
4-وقتي يك خانه فعال است داده ها را وارد كرده.
5-كليدهاي BACK SPACE و DELET براي اديت داده هاي وارد شده استفاده مي شوند.
6-براي ورود داده ها ENTER را فشار دهيد.
7-اين كار را براي تمام داده ها انجام دهيد تا در انتها سه ستون از داده داشته باشيد.
ذخيره كردن فايل داده ها
بعد از وارد كردن تمام داده ها :
1- از منويFILE دستورSAVE را انتخاب كرده و يا بر روي دكمه كليك كرده.
2- در قسمتSAVE AS TYPE پسوند DAT را انتخاب نموده وذخيره مي نماييم.
3- در قسمت FILE NAME اسم فايل را وارد نموده.
4- دكمه SAVE را فشار مي دهيم.
5- در پنجره اي كه باز ميشود تنظيمات پيش فرض كه نوع و نماد بين داده ها براي ذخيره شدن است را با زدن OK قبول كرده تا فايل ذخيره شود.(پيش فرض space ميباشد كه ميتوان comma و 000 را انتخاب نمود)
در كل فايل داده اي XYZ فايلي است كه حداقل شامل 3 ستون از داده ها است.دو ستون اول متعلق به مختصات X , Y مربوط به نقاط داده است.ستون سوم يا Z مربوط به ارزشي است كه به نقاط X,Y اختصاص داده شده است كه اين ستون مي تواند ارتفاع،خواص مغناطيسي يا گراني و ... باشد.اگرچه دقيقا لازم نيست مختصاتX را در ستون A ،مختصات Y را در ستون B و مختصات Zرا در ستون C قرارداد ولي چون SURFER در حالت پيش فرض در اين ستون ها بدنبال اين مختصات ميگردد اين كار بهتر است.
بازكردن فايل داده اي موجود
براي اين كار:
1-از منوي FILEدستورOPEN را انتخاب كرده
2-آدرس فايل txt مورد نظر را وارد كرده و سپس بر روي دكمه OPEN كليك كرده تا فايل را در پنجره صفحه كار نمايش دهد
3-توجه كرده كه در اين فايل مختصات X (طول)در ستونA مختصاتY (عرض) در ستون B و مقدار Z (ارتفاع) در ستون C قراردارد.نوشته موجود در سطر اول براي شناسايي نوع داده هاي موجود در ستون ها بسيار كمك مي كند و در قسمت هايي كه مربوط به انتخاب ستون ها براي شبكه سازي است،اين اسم ها نشان داده ميشوند.البته وارد كردن آنها كاملا اختياري است.
ساختن فايل هاي شبكه اي
فال هاي شبكه اي براي ساختن نقشه هايي كه بر پايه شبكه اي ايجاد ميشوند مورد استفاده قرار مي گيرند.اين نقشه ها شامل منحني هاي تراز،نقشه هاي عكسي،نقشه هاي سايه دار برجسته،نقشه هاي شبكه اي برداري و نقشه هاي سه بعدب هستند.فايلهاي شبكه اي بوسيله دستور DATA در منوي GRIDساخته ميشوند.دستور DATAبه داده هايي در سه ستون احتياج دارد كه يك ستون شامل داده X،يك ستون شامل داده Y و ستون بعدي شامل دادهZ است.ما در اين قسمت به فايلي داده اي احتياج داريم كه براي اين كار از فايل book1.dat استفاده ميكنيم.
براي ساختن يك فايل شبكه اي از يك فايل داده اي:
1-با انتخاب NEW از منويFILE و انتخاب PLOT DOCUMENT در پنجره اي كه باز ميشود،يك صفحه رسم جديد ايجاد كرده.
2-از منوي GRID دستور DATA را انتخاب نموده.
3-در پنجره OPEN مسير فايل داده اي مورد نظر را براي برنامه تعريف كرده.
4-بر روي دكمهOPEN كليك كرده همچنين مي توانيد بر روي فايل مورد نظر دو بار كليك كرده.پنجرهGRID DATA نمايش داده مي شود.
5-پنجره GRID DATA به شما امكان مي دهد پارامترهاي شبكه سازي را كنترل كرده.اين پارامترهاي پيش فرض مي توانند يك فاي لشبكه اي قابل قبول بسازد و در كارهاي عادي نياز زيادي به تغيير آنها نيست.به قسمت هايي كه در اين پنجره قرار دارند نگاهي مي اندازيم:
بخشDATA COLUMNS : براي مشخص كردن ستون هايي كه حاوي مختصات X و Y و مقاديرZ موجود در فايل داده اي هستند.
بخش GRID LINE GEOMETRY : براي مشخص كردن محدوديتهاي شبكه XY، فواصل شبكه و تعداد خطوط شبكه مورد استفاده قرار مي گيرد.
بخشGRIDDING METHOD ك براي مشخص كردن روشها و گزينه هاي واسطه يابي مورد استفاده قرار مي گيرد.
انواع روش هاي واسطه يابي:
INVERSE DISTANCE TO A POWER : واسطه يابي بوسيله ميانگين وزني داده ها انجام ميشود يعني تاثير نسبي يك نقطه با دور شدن از شبكه كاهش مي يابد.
KRIGING : اين روش پيش فرض خود نرم افزار است.اين روش قابل اطمينان ترين روش بين روش هاي واسطه يابي است و در بسياري از زمينه ها كاربرد دارد.
MINIMUM CURVATURE: روش كمترين انحنا بطور گسترده در علم زمين شناسي استفاده ميشود.سطحي كه با اين روش ساخته ميشود شبيه صفحه نازك كشسان است كه با انحناي كم از داده ها مي گذرد.
MODIFIED SHEPARD`S METHOD : اين روش شبيه به روش INVERSE DISTANCE TO A POWER است با اين تفاوت كه معادلات كمترين مربعات حل شده،به صورت محلي است.
NATURAL NEIGHBOR : اين روش از طريق ايجاد مثلث هاي متشابه و تصحيح آنها بعد از اضافه شدن داده جديد،كار مي كند.
NEAREST NEIGHBOR : اين روش مقادير نزديكترين نقطه را به هر گره شبكه اختصاص مي دهد.
POLYNOMIAL REGRESSION : اين روش براي تعريف روندها و خصوصيات بزرگ مقياس در داده ها است.
Radial Basis Function : تركيبي از روش هاي مختلف براي توليد سطح صاف است.
Triangulation with Llinear Interpolation : اين روش مثلث هاي بهينه اي را با وصل خطوطي بين نقاط داده ايجاد ميكند.
Moving Average : اين روش مقاديري را كه با ميانگين گيري از داده هاي داخل بيضوي نقاط شبكه بدست مي آيد به گره هاي شبكه اختصاص مي دهد.
Data Metrics : در اين روش واسطه يابي به صورت نقطه به نقطه انجام مي گيرد.
Local Polynomial : در اين روش مقادير محاسبات به روش كمترين مربعات بر روي بيضوي به گره هاي شبكه اختصاص داده مي شود. Output Grid File : براي مشخص كردن مسير و اسم فايل شبكه اي مورد استفاده قرار مي گيرد.
گزينه Grid Report : در صورتي كه اين گزينه فعال باشد بعد از ايجاد فايل گزارش آماري فايل نمايش داده ميشود.
6-با فشار دادن ok فايل شبكه اي ساخته ميشود.در حالت پيش فرض فايل شبكه اي از اسم . مسير مشابه با فايل داده اي كه از آن ساخته شده است استفاده مي كند و فقط پسوند آن (.GRD) است.
7-اگر گزينه Grid Report فعال شده باشد گزارش كار نمايش داده خواهد شد.(البته با كليك بر روي Statistics اين گزارش نمايان مي شود.)
ساختن نقشه منحني هاي تراز يا توپوگرافي(Contour map)
براي ساختن نقشه منحني تراز به فايل شبكه اي احتياج داريم ما در اين بخش از فايل (book1.GRD) كه در مرحله قبل ايجاد كرديم استفاده مي كنيم.
1-از زير منوي Contour Map در منوي Map دستور New Contour Map را انتخاب كرده.
2-در پنجره Open Grid آدرس فايل شبكه اي كه در مرحله قبل ساخته ايد را مشخص كرده
3-دكمه Open را براي ايجاد منحني هاي تراز فشار دهيد.
4-نقشه با ويژگي هاي پيش فرض منحني هاي تراز ساخته مي شود
5-براي اينكه منحني هاي تراز صفحه را پر كند از منوي view دستور Fit to Window را انتخاب كرده.باز كردن Properties نقشه ها
بعد از ساختن نقشه براحتي مي توان هركدام از ويژگي هاي نقشه را اصلاح كرد.براي مثال شما مي خواهيد فاصله بين سطوح هم تراز روي نقشه را عوض كرده براي اينكار:
1-با دو بار كليك كردن روي نقشه Properties آن را باز كرده.
2-در پنجره Properties براي ديدن فاصله بين سطوح تراز و خصوصيات خطوط تراز بر روي سربرگ Levels كليك كرده.در اين مثال ارتفاع سطوح تراز از Z=812 شروع مي شود و با پائين آوردن نوار فهرست مي بينيد كه بيشترين ارتفاع نيزZ=864 است و فاصله بين سطوح نيز 2 است
3-براي عوض كردن حوزه و فاصله بين خطوط بر روي دكمه Level كليك كرده.پنجره Contour Levels نمايش داده مي شود.اين پنجره ماكزيمم و مينيمم سطوح هم تراز و فاصله بين اين سطوح را نشان مي دهد.
4-در قسمتInterval عدد1 را تايپ كرده و بر روي دكمه ok كليك كرده.مي توانيد اين تغييرات را در سربرگ Levels مشاهده كرده. و با Applye كردن تغييرات در نقشه مشخص مي شود.
در سربرگ Levels گزينه line مي تونيم ضخامت و نوع و رنگ هر خط رو تغيير بديم
مثلا در اينجا ارتفاع 830 براي ما مهمه و مي خواهيم توي نقشه مشخص باشه
براي اينكار در قسمت lineروبروي عدد 830 روي خط دو بار كليك كرده و در صفحه جديد ضخامت را به 0.4 تغيير ميدهيم و aplly ميكنيم خوب حالا براي اينكه نقشه توپوگرافي رسم شده زيباتر و حرفه اي تر به نظر برسد ،مجدداproperties را باز كرده و از سربرگ General تيك قسمت filled contours و قسمت زير آن color scale را فعال كنيد و apply نماييد .
همانطور كه مي بينيد نقشه به صورت رنگي و با يك مقياس رنگي در كنارش ظاهر مي شود.كه هر رنگ مشخصه يك ارتفاع است.تغييرات را ببينيد
يه نكته از قسمت پنجم مونده كه بايد بگم و اون اينكه:
اضافه،حذف و تغيير برچسب خطوط تراز:
براي اينكار روي نقشه خطوط تراز كليك راست كرده و edit contur labels را انتخاب كرده،در اينصورت ميتوان تغييراتي در برچسب ها ايجاد كرد.
براي ايجاد يك برچسب كليد ctrl را گرفته و روي خط مورد نظر كليك مي نماييم.
براي خروج از اين حالت كليد Escرا ميزنيم.
بعد از ترسيم نقشه از منوي file گزينه save as جهت ذخيره كردن نقشه استفاده مي نماييم.
همچنين براي ذخيره خطوط تراز در يك فايل cad از منوي map زيرمنوي contour map گزينه export contours را انتخاب نموده و آدرس جهت ذخيره سازي با پسوند dfx را درج نموده تا فايل dfx حاوي خطوط تراز نقشه ،ذخيره شود.
ساخت نقشه wireframe
نقشه wireframe نمايش سه بعدي فايلهاي شبكه اي هستند.اين نقشه ها شكل هندسي بسته اي هستند و از ترسيم خطوط xوY كه تشكيل شبكه را مي دهند ساخته شده اند.
براي ساخت ابتدا بايد در نوار object manager تيك كنار نقشه خطوط تراز را برداشته
سپس از منوي map زير منوي wireframe را انتخاب نموده يا روي شكل آن در سمت راست صفحه كليلك كرده
در پنجره open grid فايل book.GRD انتخاب و بر روي open كليك نموده تا
Wireframe رسم شود.
Vector map
براي ايجاد vector map يا نقشه شيب بندي منطقه از منوي map زير منوي vector map را انتخاب نموده و روي new 1-grid vector map كليك كنيد تا نقشه اي مانن شكل زير ايجاد شود
در اين نقشه جهت بردارها جهت شيب را نشان ميدهند
Image map بزاي تهيه يك عكس هوايي از منطقه از منوي map زير منوي image map را انتخاب نموده و در صفحه باز شده آدرس فايل grid مورد نظر را وارد كنيد تا عكس ايجاد شود
روي عكس كليك راست كنيد و properties را انتخاب كنيد و در صفحه جديد تيك interpolate pixels را فعال كنيد تا كيفيت عكس بيشتر شود همچنين با فعال كردن show color scale يك خط مقياس رنگي كنار عكس ايجاد ميشود
براي اينكه پستي و بلندي هاي منطقه را بيشتر احساس كنيد نقشه شيب بندي (vector map) را روي عكس باز كنيد .در تصوير زير درك بهتري از شيب منطقه خواهيد داشت.
اميدوارم تا اينجا براتون مفيد بوده باشهمنبع اين آموزش
www.ncst.dmon.com كه با عنوان انجمن دانشجويان عمران و معماري فعاليت ميكنه
دانلود نرم افزار EPANET لوله کشی در معادن 
