سنگ آهک
سنگ آهک کربنات کلسيم(CaCO3) به ندرت به صورت آهک خالص در طبيعت پيدا ميشود. اين سنگ بيشتر به صورت آهک رسي ، آهک ماسهاي و دولوميت يافت ميگردد. ناخالصيهاي مهم سنگ آهک شامل منيزيم ، سليس ، آلومينيم و منگنز است.
نحوه تشکيل
سنگهاي آهکي از نظر ژنتيکي و نحوه تشکيل به دو گروه عمده و بزرگ آهکهاي برجا و آهکهاي نابرجا تقسيم ميشوند. آهکهاي برجا شامل کليه سنگ آهکهاي ستونهايي ميگردد که طي فرآيندهاي شيميايي و بيوشيميايي در محلي که وجود دارند، تشکيل گرديدهاند. اصولا تشکيل در جاي رسوبات آهکي مربوط به فعاليتهاي بيولوژيکي بوده و از منشا بيوشيميايي ميباشند. مانند تراورتن و ستونهاي آهکي. آهکهاي نابرجا آهکهايي را شامل ميگردد که از نظر بافتي به سنگهاي کلاسيک شباهت داشته ، ولي از نظر منشا تشکيلاتشان کاملا مربوط به فرآيندهاي شيميايي است. مانند آهکهاي تخريبي و ماسهاي.
شکل و گسترش سنگهاي کربناته
رسوبات کربناته جديد در محيطهاي رسوبي مختلفي تشکيل شده و به اشکال گوناگون گسترش دارند. با وجود تنوع زيادي که در محيط رسوبي کربناتها وجوددارد، بطور کلي اين محيطها را ميتوان در دو گروه بزرگ زير مطالعه نمود.
کربناتها در محيطهاي عميق
سنگهاي کربناته که در محيطهاي عميق دريايي عصر حاضر تشکيل ميگردند، در دو گروه به شرح زير مشخص ميشوند.
* گروه اول :
آهکهايي هستند که از مناطق کم عمق تر حوضه رسوبي توسط جريانهاي زير دريايي يا جريانهاي توربيديتي به مناطق عميق منتقل شده و به تدريج بر حسب اندازه و وزن مخصوصشان رسوب کردهاند. اين مواد منتقل شده ، طبعا ريز دانه و از بقايا و اسکلت جانوران و ارگانيسمهاي دريايي هستند که از آن جمله ميتوان جلبکهاي آهکي رانام برد.
* گروه دوم :
آهکهايي هستند که منشا آنها ، صدف و پوسته فرامينفرها و پلانکتونهايي نظير گلوبيژرينا ميباشد. تشکيل لجنهاي گلوبيژرينا در اعماق زيادتر يعني حدود 4000 متر به پايين به علت ناپايداري پوسته آهکي و حل شدن آنها در آب دريا ، متوقف ميگردد.
کربناتها در محيطهاي کم عمق
معمولا محيطهاي کم عمق ، در حاشيه و سواحل درياهاي آزاد گسترش داشته و اين سواحل محل مناسبي براي تشکيل آهکهاي مربوط به اين محيطها هستند.
ساخت سنگهاي آهکي
ساخت سنگهاي آهکي اعم از انواع برجا و يا آهکهاي نابرجاي تخريبي شامل بعضي يا تمام بخشهاي زير است.
1. دامنههايي تخريبي از تمام منشا شيميايي يا اکوکمها.
2. مواد پرکننده بسيار دانه ريز به صورت گل کربناته که فضاهاي خالي بين دانه و درون دانهها را پر کرده است.
3. سيمان کربنات کلسيم که در اغلب قريب به اتفاق موارد ، کلسيتي است و بعد از نهشتگي تشکيل ميگردد
موارد استعمال آهک
* تهيه منشورهاي نيکل :
اسپت ديسلند که نوعي کربنات کلسيم است، براي تهيه منشورهاي نيکل در ميکروسکوپها ، فتومترها و کولوريمترها بکار ميرود.
* تهيه کود :
نوع نامرغوب آن در صنعت تهيه قليائيان و به عنوان کود در زمينهاي بي آهک بکار ميرود.
* تهيه شيشه :
در صنعت شيشهسازي ، کلسيت خالص را به مذاب شيشهها اضافه ميکنند، گاز کربنيک حاصله از ذوب آن موجب همگن شدن توده مذاب شيشه ميگردد.
* استفاده در صنايع شيميايي :
آهک در صنايع شيميايي به عنوان يک ماده اوليه و همچنين براي خنثي کردن اسيد و به عنوان کمک ذوب ، ماده قليا کننده ، جاذبه رطوبت ، عامل چسبندگي و... بکار ميرود. اين نوع آهک بايستي با درصد کلسيم زياد باشد.
* تهيه پودر مل :
سنگ آهک با درصد بالا از کربنات کلسيم در کارخانههاي سنگ کوبي به صورت پودر تهيه ميگردد که به عنوان مل به بازار عرضه ميشود.
* استفاده در صنعت سيمان :
سنگ آهک به مقدار زياد در صنايع استعمال ميشود. ترکيب سيمان به صورت (آهک، رس ، آهن ، گچ ، سيليس) که با درصدهاي مختلفي اين مخلوط در کوره پخته و محصول حاصل بعد از خرد شدن و مخلوط شدن با آب و بعد از سفت شدن به سيمان تبديل ميشود.
* ديگر مصارف سنگ آهک :
نمونهاي از سنگ آهک بسيار دانه ريز که به سنگ چاپ معروف است، قابل استفاده در چاپ و امور چاپي است. بالاخره سنگهاي آهکي در خمير دندان سازي، لاک سازي ، عطرسازي و لاستيک سازي کاربرد دارند.
دانلود بقیه مطالب به صورت فایل pdf