loading...
پایگاه دانلود برنامه های علوم زمین
آخرین ارسال های انجمن
GEOSOFT بازدید : 621 جمعه 22 دی 1391 نظرات (0)

پالئوزوييــک با طول مدت 340 ميليون سال (از 570 تا 230 ميليون سال پيش) طولانـىتريـن اراتم(Earathem)هاى فانروزوييک است که نام آن از دو کلمه يونانى پالئوس ((Palaios به معنى ديرينه و زئون ((Zoon به معنى موجود زنده مشتق شده و همارز فارسى آن واژه «ديرينهزيستى » است.

پالئوزوييــک با طول مدت 340 ميليون سال (از 570 تا 230 ميليون سال پيش) طولانـىتريـن اراتم(Earathem)هاى فانروزوييک است که نام آن از دو کلمه يونانى پالئوس ((Palaios به معنى ديرينه و زئون ((Zoon به معنى موجود زنده مشتق شده و همارز فارسى آن واژه «ديرينهزيستى » است.

رسوبات دوران اول به صورت دگرشيب بر روى رسوبات پرکامبرين قرار گرفته است. تکامل سريع موجودات و همچنين وجود فسيل هاى بسيار فراوان تقسيم بندى دوران اول يا پالئوزوييک را ممکن ساخته است. لذا دوران اول را به دوره هاى کامبرين(Cambrian)، اردوويسين(Ordovician)، سيلورين(Silurian)، دونين(Devonian)، کربونيفر(Carboniferous) و پرمين(Permian) تقسيم مى کنند. در اين دوران گروه هايى از جانوران و گياهان به استثناى پرندگان و پستانداران مشاهده مى شوند. گروهى از بى مهرگان در اين دوران ظاهر شده اند ودر پايان اين دوران نيز از بين رفته اند که مهمترين آنها عبارتند از: تريلوبيت ها و گراپتوليت ها و از مهره داران ماهى هاى زره دار.

بررسىهاى ديرينهجغرافياى نشان مىدهد که پس از رخداد کوهزايى کاتانگايى، از زمان پرکامبرين پسين تا پايان ترياس ميانى، سرزمين ايران، به عنوان يک سکوى با ثبات، با درياى کم ژرفا پوشيده که گاه با حرکت رو به بالاى زمين و پسروى دريا به خشکى تبديل مىشد. به همين دليل، به جز باريکههاى کافتى پرتحرک مانند زون سنندج سيرجان، در ديگر نواحى ايران سنگهاى پالئوزوييک از نوع رسوبات بر قارهاى(Epicontinental)است. ولى، با وجود شرايط يکسان رسوبى، از تفاوتهاى رخسارهاى و تغييرضخامت رسوبات، چنين استنباط مىشود که اين رسوبات در حوضههاى رسوبى مستقل و جدا از هم انباشته شدهاند.

 

توالى سنگهاى پالئوزوييک ايران کامل نيست. به گفته ديگر در توالى رسوبى اين دوران، نبودهاى چينه‏شناسى زيادى وجود دارد که ممکن است بر حسب زمان و مکان بسيار مهم و طولانى باشند. براى نمونه مىتوان به نبود چينهشناسى حدود 40 ميليون سال بين سنگهاى اردويسين سيلورين و يا نبود رسوبى حدود 70 ميليون سال بين سنگهاى دونين پسين و پرمين پيشين در کوههاى زاگرس اشاره کرد (مطيعى، 1372). نبودهاى چينهشناسى مورد سخن، بيشتر بدون چينخوردگى و به تقريب در همه جا سطوح فرسايشى از نوع دگرشيبى موازى است که گوياى حرکتهاى زمينساختى زمينزا و تغييرات سطح آب درياها، وابسته به دو جنبش کوهزايى کالدونين و هرسىنين است.

 

بخش زيرين پوشش سکوى پرکامبرين پسين پالئوزوييک ايران، رخساره سنگى مشابه با سنگهاى همزمان در کشورهاى افغانستان، پاکستان، ترکيه و عربستان دارد. به همين دليل پذيرفته شده که از زمان پرکامبرين پسين تا پالئوزوييک پايانى، ايران قسمتى از سکوى قارهاى آفريقا عربستان بوده که در شمال ابرقاره گندوانا قرار داشته است. افزون بر شواهد سنگچينهاى، همخوانى و شباهت قطبهاى مغناطيسى ايران مرکزى و البرز با قطبهاى مغناطيسى آفريقا عربستان، دليلى بر اين مطلب است. گفتنى است که وجود رديفهاى مولاس گونه مشابه با سنگهاى پرمين ترياس صفحه توران در بلندىهاى شمال خاورى ايران سبب شده تا کوههاى هزار مسجد کپهداغ لبه جنوبى صفحه توران و بخشى از صفحه اوراسيا دانسته شود و چنين تصور شود که زمين درز تتيس کهن، کوههاي کپه داغ را از بقيه سکوى ايران جدا مىکند. ولى، يافتههاى زمينشناسى جديد نشان مىدهد به جز پرمين، سنگهاى پالئوزوييک کپهداغ، رخساره سنگى مشابه با صفحه ايران (گندوانا) دارند. به همين رو، اين باور قوت مىگيرد که در زمان پالئوزوييک پهنه کپهداغ همچنان بخشى از سکوى ايران عربستان بوده و به احتمال خط مفصلى صفحه ايران و صفحه توران، در شمال کپهداغ قرار داشته است (افتخارنژاد و بهروزى، 1370). با اين حال، از جنوب باخترى مشهد تا شمال خاورى فريمان، رخنمونهاى ناپيوستهاى از پوستههاى اقيانوسى و رسوبهاى پلاژيک به سن پرمين وجود دارد که مبين يک کافت درون قارهاى، همراه با اقيانوسزايى، به سن پرمين است که کوههاى کپهداغ را از ديگر بخشهاى صفحه ايران جدا مىسازد.

 

سنگهاى کامبرين زيرين ايران، بيشتر رخساره کولابى قارهاى دارند. در حالى که، سنگهاى کامبرين ميانى و بالايى که پس از يک وقفه رسوبى انباشته شدهاند، نشانگر رسوبات کم ژرفاى دريايى هستند. گسترش جغرافيايى رديفهاى شيلى و ماسهسنگى سبز رنگ اردويسين سيلورين محدود به البرز خاورى و خاور ايران مرکزى و جنوب خاورى زاگرس است. نبود اين سنگها، به همراه توالىهاى دونين زيرين در بخشهاى گستردهاى از باختر و شمال باخترى ايران، مىتواند معرف حرکتهاى رو به بالاى زمين و چرخههاى فرسايشى وابسته به رخداد زمينساختى کالدونين باشد. گستردگى به نسبت زياد سنگهاى دونين بالايى کربنيفر پايينى، نشانگر برقرارى دوباره شرايط سکويى و چيرگى درياهاى کم ژرفاست ولى، رسوبات کربنيفر بالايى در ايران وجود ندارد و نشانگر يک دوره خشکىزايى وابسته به رويداد زمينساختى هرسىنين است. بر خلاف کربنيفر بالايى، گستردگى بسيار زياد کربناتهاى شيميايى پرمين، معرف دريازا بودن فازهاى پايانى چرخه کوهزايى هرسىنين دانسته شده است. در يک نگاه کلى، در بيشتر پالئوزوييک، حوضههاى رسوبى ايران از نوع آوارى بودهاند و فقط در اواخر اين دوران حوضههاى رسوبى دريايى، حاوى رديفهاى آهکى شيميايى توسعه بيشترى داشتهاند.

 

در مورد مرز پرکامبرين کامبرين بايد گفت که اگرچه در گذشته ماسهسنگ‎‎هاى سُرخ سازند لالون را آغاز چرخه رسوبى پالئوزوييک ايران دانسته و سنگهاى زير اين سازند (سازندهاى بايندور، سلطانيه، باروت و زاگون)، را با عنوان اينفراکامبرين، به طور قراردادى، به پرکامبرين پسين نسبت مىدادند ولى، يافتههاى فسيلى جديد (اشتوکلين، 1964، مىير، 1967، صالحى، منتشر نشده، حمدى، 1367)، نشان داده است که بخش بالايى سازند سلطانيه داراى فسيلهاى کامبرين پيشين است. به طورى که مرز پرکامبرين پالئوزوييک، بدون هيچگونه نشانهاى از ناآرامىهاى زمينساختى و ناپيوستگى از درون سازند سلطانيه مىگذرد.

 

مرز بالايى پالئوزوييک ايران همچنان قابل بحث است. اگرچه پرمين به عنوان يکى از حرکتهاى تاريخ زمين (رويداد پالاتين(Palatian) ) دانسته شده، ولى رخسارههاى سنگى مرز پالئوزوييک و مزوزوييک تفاوت آشکار ندارند و در ايران، همانند پارهاى نقاط جهان، مرز پرمين و ترياس فقط با نبود رسوبى و سطوح فرسايشى مشخص است و حتى در پارهاى نواحى (جلفا، آباده، شهرضا، آمل، 000) ممکن است مرز پرمين به ترياس تدريجى باشد که با يک زون حدواسط حاوى سنگوارههاى مشترک پرمين و ترياس مشخص مىشود.

واقعيتهاى چينهشناسى پالئوزوييک ايران نشان مىدهد که بر خلاف بسيارى از نقاط جهان، تأثير رويدادهاى کوهـزايــى کالدونيـن و هرسىنيـن بر سکوى پالئــوزوييک ايران بسيار ناچيـز است، به گونهاى که به جـــز حرکتهاى شاغولى نشانههاى کوهزايى اين رويداد، به جزچند مورد پرسشآميز، شناخته نشده به همين رو سنگهاى آتشفشانى پالئوزوييک ايران، گسترش چندان ندارند و پديدههاى پلوتونيسم و دگرگونى نسبت داده شده به پالئوزوييک ايران نياز به بازنگرى دارد. با عنايت به ماهيت رويدادهاى زمينساختى، مىتوان پذيرفت که پالئوزوييک ايران دوران آرامش نسبى بوده است.
سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور - GSI.ir
مطالب مرتبط
ارسال نظر برای این مطلب

کد امنیتی رفرش
درباره ما
Profile Pic
با سلام با توجه به اینکه برنامه ها،کتابها،مقالات و مطالب علوم زمین شناسی به صورت پراکنده در سایتهای مختلف قرار دارند، تصمیم گرفتیم تا این موارد را از سایت های مختلف جمع آوری کنیم و در یک جا به صورت طبقه بندی شده به صورت رایگان در اختیار علاقمندان قرار دهیم. با توجه به نياز گسترده پژوهشگران به استفاده از رايانه‌، آموزشهای رايانه‌ در اين جا در كنار اطلاعات زمين‌شناسي قرار خواهد گرفت. دانلود برنامه های زمین شناسی با لینک مستقیم و رایگان دانلود نرم افزارهای زمین شناسی با لینک مستقیم و رایگان
اطلاعات کاربری
  • فراموشی رمز عبور؟
  • آمار سایت
  • کل مطالب : 334
  • کل نظرات : 125
  • افراد آنلاین : 34
  • تعداد اعضا : 368
  • آی پی امروز : 410
  • آی پی دیروز : 302
  • بازدید امروز : 800
  • باردید دیروز : 973
  • گوگل امروز : 3
  • گوگل دیروز : 9
  • بازدید هفته : 3,752
  • بازدید ماه : 3,752
  • بازدید سال : 162,168
  • بازدید کلی : 1,323,499