تاريخچه سرويس‌هاي گوگل‌

تاريخچه سرويس‌هاي گوگل‌

گوگل چند سال پيش در اقدامي ابتكاري يك كيت برنامه‌نويسي اپن‌سورس در اختيار برنامه‌نويسان وب قرار داد. طراحان وب مي‌توانستند با استفاده از اين مجموعه كد كه در دو نسخه، يكي مبتني بر دات‌نت مايكروسافت و ديگري بر اساس فناوري جاوا تهيه شده بود، به رابط برنامه‌نويسي يا API موتور جست‌وجوي گوگل دسترسي داشته باشند.

البته شما بدون دانستن برنامه‌نويسي و تنها با كپي كردن چند خط اسكريپت وب نيز مي‌توانيد موتور جست‌وجوي گوگل را از داخل صفحه وب سايت خود احضار كنيد. ولي اين كيت به برنامه‌نويسان اجازه مي‌داد پشت صحنه، موتور جست‌وجوي گوگل را به صورت بخشي از كد نرم‌افزار تحت وب خود به  كار بگيرند و هرگونه جست‌وجو يا آناليزي را از درون نتايج جست‌وجو بيرون بكشند. البته اين مكانيزم فقط به شما اجازه مي‌داد هزار نتيجه نخست جست‌وجو را دريافت كنيد.

به اين ترتيب به عنوان يك برنامه‌نويس وب مي‌توانستيد فرض كنيد كه ديتابيس گوگل به صورت مجازي مال شماست و مي‌توانيد روي آن انواع Query را اجرا كنيد و از نتايج آن بهره بگيريد. اين كار خيلي هيجان‌انگيز بود. مثلاً مي‌توانستيد به اين ترتيب گوگل را به موتور جست‌وجوي اطلاعات سايت خود تبديل كنيد.

محبوبيت اين سرويس باعث شد گوگل روي موضوع ارائه سرويس‌هاي نرم‌افزاري به طور جدي فكر كند؛ زيرا اين راه خوبي براي محكم كردن ميخ گوگل در صنعت آي‌تي بود: يك برنامه‌نويس عاشق گوگل ده‌ها برابر يك كاربر معمولي مي‌تواند براي اين شركت (به صورت غيرمستقيم) تبليغ كند و محبوبيت بيافريند و از آن مهم‌تر، تار و پود اينترنت را به حيات و قابليت‌هاي گوگل بيش از پيش وابسته كند.

اين يك معامله دوطرفه است كه از يك سو گوگل به شما اجازه مي‌دهد مجاني از قدرت آن براي قدرتمند كردن نرم‌افزارهايتان استفاده كنيد و از سوي ديگر، به طور ناخواسته به گوگل وابسته مي‌شويد و به صورت نامحسوس آن را تبليغ مي‌كنيد. به اين ترتيب، از آن زمان اين شركت آهسته آهسته تغيير ماهيت داد و از يك موتور جست‌وجوي ساده، به تدريج به يك پلتفرم آنلاين براي تأمين انواع خدمات تبديل شد.

گوگل ابتدا چند سرويس جديد راه‌اندازي كرد و چند سرويس آنلاين مانند ‌Blogger را نيز خريد. سپس براي هر يك از اين سرويس‌ها يك API نوشت. به‌ گونه‌اي كه برنامه‌نويسان بتوانند با استفاده از اين رابط‌هاي برنامه‌نويسي هر يك از سرويس‌هاي مذكور را در نرم‌افزارهاي خود به خدمت بگيرند. اين كار گوگل باعث روانه شدن صدها سرويس و برنامه تحت وب جديد موسوم به Mashup شد كه خودشان مبتني بر سرويس‌هاي گوگل بودند. مثلاً مي‌توانيد با همين روش و از تركيب قابليت‌هاي سرويس خبري گوگل (Google News) و سرويس ديگري مثل Google Earth يك سرويس جديد بسازيد كه وقتي روي نقطه خاصي از نقشه يك منطقه از دنيا كليك مي‌كنيد، آخرين اخبار آن محل را نمايش دهد.

به عنوان نمونه ديگر، مي‌توانيد از طريق API مخصوص ‌Blogger به اين سرويس دسترسي پيدا كنيد و برنامه‌اي بنويسيد كه بدون نياز به مراجعه به سايت بلاگر، پس از اتصال كامپيوتر شما به اينترنت، يادداشت وبلاگي جديد شما را مستقيماً به وبلاگ شما ارسال كند.

در واقع كل اين موج جديدي كه گوگل به راه انداخت، تبلور همان ايده وب سرويس است. به اين معنا كه شما با استفاده از فناوري‌هاي وب سرويسي مي‌توانيد تمام يا بخشي از قابليت‌هاي يك نرم‌افزار آنلاين (مانند موتور جست‌وجوي گوگل) را در كليد نرم‌افزار دسكتاپ يا تحت وب خود به خدمت بگيريد؛ و چه وب سرويسي جالب‌تر و هيجان انگيزتر از گوگل؟ بنابراين از حدود يكي دو سال پيش، گوگل خود را به عنوان يك پلتفرم تمام عيار آنلاين معرفي كرد كه همچون يك سيستم‌عامل آنلاين مي‌تواند بسياري از نيازهاي روزمره شما را تأمين كند.

وب سرويس‌هاي داغ!
اجازه بدهيد ببينيم در آخرين همايش گوگل‌كاران چه سرويس‌هايي مورد بحث و بررسي قرارگرفت. اول از همه بايد بگويم گوگل بساط آن كيت پرطرفدار موتور جست‌وجو را جمع كرد و اگرچه مشتريان سابق اين سيستم هنوز هم مي‌توانند از آن استفاده كنند، گوگل ديگر از متقاضيان جديد ثبت‌نام نمي‌كند. چرا گوگل اين كيت را محدود كرد؟ چون به طور مجاني موتور گوگل را به صورت عريان در اختيار برنامه‌نويسان قرار مي‌داد و براي اين شركت به صرفه نبود. اما در همايش امسال، گوگل روي سرويس جايگزيني كه به تازگي معرفي كرده است، يعنيGoogle AJAX Search API  مانور داد. اين كيت همان كار را مي‌كند.

اما به صورت رونمايي، اي‌جكسي، و سمت كلاينت؛ نه زيربنايي و به صورت سورس كد سمت سرور. به زبان ساده‌تر، گوگل دور موتور جست‌وجوي محبوبش يك پوسته خوش‌آب و رنگ و مطابق مد روز (اي‌جكس) كشيد تا دسترسي طراحان وب به اين سرويس محدود شود.

اكنون در كنار اين سرويس، دو سرويس اي‌جكسي ديگر نيز ارائه مي‌شود: يكي Google AJAX Feed API كه خروجي‌هايRSS  سايت‌هاي عمومي را به درون نرم‌افزار شما كاناليزه مي‌كند و ديگري Google Web Toolkit كه به طور كلي فريم ورك و راهكار پيشنهادي گوگل براي استفاده از تكنيك اي‌جكس در برنامه‌هاي تحت وب شماست. اين جعبه ابزار به زبان جاوا است.

چند وب سرويس ديگر هم بحث داغ همايش امسال بود. يكي Google Data APIs كه به شما اجازه مي‌دهد داخل ديتابيس برخي از سرويس‌هاي آنلاين گوگل مانند Blogger  وGoogle Calendar بنويسيد و بخوانيد. با استفاده از Google Gadgets مي‌توان ابزارهاي كوچكي درست كرد كه يك قابليت ساده نرم افزاري (مبتني بر سرويس‌هاي گوگل) را در قالب يك باكس بسته‌بندي كند تا بتوانيد با گذاشتن يك خط آدرس URL مربوط به اسكريپت آن، باكس را در سايت خود نمايش دهيد.

مثلاً فرض كنيد كه دوست داريد يك كادر كوچك گوشه سايت خودتان بگذاريد تا وقتي درون آن چيزي تايپ مي‌كنيد و دكمه جست‌وجو را مي‌زنيد، موتور گوگل برود صفحه مربوط به آن كلمه را در سايت ويكي‌پديا پيدا كند. به اين مي‌گويند يك گجت! با استفاده از Google Maps API نيز مي‌توانيد از نقشه‌هاي جغرافيايي گوگل در برنامه‌ها و وب‌سايت خودتان استفاده كنيد. در همين رابطه Google Mapplets به تازگي معرفي شده است كه در واقع گجت‌ها يا برنامه‌هاي كوچكي هستند كه براي سرويس Google Maps مي‌توانيد بنويسيد.

يكي از سرويس‌هاي جديدي كه امسال روي آن بحث بود Google Gears نام دارد. به كمك اين فريم‌ورك جديد مي‌توانيد برنامه‌هاي تحت وبي بسازيد كه به صورت آفلاين - يعني هنگامي كه به اينترنت وصل نيستيد - كار كند. معماري Google Gears از سه قسمت، Cache Server، ديتابيس محلي و  WorkerPool (كه راندمان پاسخگويي نرم افزار آفلاين شما را بالا مي‌برد) تشكيل شده است.

مثال چنين چيزي برنامه ‌Google Reader Offline است كه هنگام اتصال شما به اينترنت تازه‌ترين خبرها را از منابع خبري مورد نظر شما (خروجي‌هاي RSS) جمع مي‌كند تا هنگامي كه به اينترنت وصل نيستيد هم بتوانيد اخبار را بخوانيد. اميدوارم بتوانيم به زودي در ماهنامه شبكه بحث وب سرويس‌هاي گوگل را باز كنيم و به جنبه‌هاي فني آن بپردازيم.

پي‌نوشت:
1- البته گوگل به نظر من شركت خوبي است و با خواندن اين جملات نبايد گوگل را چنانكه برخي مي‌پندارند، يك توطئه پنهاني تلقي نكنيد. منظورم اين بود كه با استراتژي كلان گوگل براي بازاريابي آشنا شويد.

shabakeh-mag.com